Sơ đồ mạch điện có thể coi là một bản vẽ các bộ phận của mạch điện, từ đó giúp con người trong việc lắp đặt, nghiên cứu các loại mạch điện khác nhau. Vậy sơ đồ mạch điện cụ thể là gì? Hãy cùng tìm hiểu về sơ đồ mạch điện qua bài viết dưới đây nhé.
Contents
Tìm hiểu sơ đồ mạch điện là gì?
Tên tiếng Anh của sơ đồ mạch điện là Circuit diagrams, có thể được gọi là sơ đồ điện, sơ đồ mạch cơ bản hay sơ đồ điện tử. Đây là sự biểu diễn dưới dạng đồ họa của một mạch hiển thị các mối liên kết giữa các phần tử mạch và không nhất thiết phải tương ứng với sự sắp xếp vật lý trong mạch thực tế.
Cụ thể, một sơ đồ điện hiển thị các kết nối điện thực tế, mô tả sự sắp xếp vật lý của dây dẫn và các bộ phận kết nối với nhau. Sơ đồ mạch được sử dụng trong thiết kế, xây dựng và bố trí bảng mạch in (PCB) của mạch điện và trong bảo trì thiết bị điện và điện tử.
Các kí hiệu cơ bản trong sơ đồ mạch điện
Trong sơ đồ mạch, các linh kiện được thể hiện bằng ký hiệu riêng, thuận tiện cho việc đọc hiểu mạch, đồng thời khi nhìn vào sơ đồ sẽ không bị nhầm lẫn. Vì vậy, trước khi đọc mạch, bạn cần biết các ký hiệu cơ bản sau.
Phân loại sơ đồ mạch điện
Sơ đồ mạch điện thường chia thành 2 loại: Sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt. Dưới đây là những thông tin cụ thể về 2 loại sơ đồ này.
Sơ đồ nguyên lý
Một sơ đồ nguyên lý là một sơ đồ đại diện cho cấu trúc của một thiết bị cụ thể theo cách chung. Nhưng đối với loại sơ đồ này, các bộ phận không được sắp xếp theo đúng thứ tự sẽ lắp đa. Sơ đồ chỉ được vẽ để cung cấp cái nhìn tốt nhất có thể về các bộ phận bên trong mạch. Do đó loại sơ đồ này giúp người nắm bắt được của các bộ phận bên trong nó và sự hoạt động của các bộ phận đó.
Bởi vì một sơ đồ nguyên lý cung cấp một cái nhìn tổng quan về các mạch, nó có thể giúp chúng ta hiểu cách các bộ phận hoạt động và cách kết nối các thiết bị.
Sơ đồ lắp đặt
Sơ đồ lắp đặt là sơ đồ minh họa rõ ràng vị trí chính xác của các thiết bị và bộ phận bên trong mạch. Ngay cả một thiết bị nhỏ trong mạch cũng được mô phỏng với định vị chính xác. Do đó nó được coi là một sơ đồ nguyên lý của việc cài đặt mạch trong thực tế.
Với sơ đồ này, bạn có thể dùng để dự đoán số lượng thiết bị cần thiết, cách lắp đặt và sửa chữa lưới điện hay thiết bị điện.
Sơ đồ lắp đặt cho chúng ta biết vị trí của các bộ phận khác nhau bên trong mạch điện. Nó sẽ hỗ trợ rất nhiều trong quá trình lắp ráp, lắp đặt các loại mạch khác nhau.
Phân biệt sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt
Sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt có những điểm khác biệt cơ bản như sau.
| Sơ đồ nguyên lý | Sơ đồ lắp đặt |
| Đây là sơ đồ thể hiện các linh kiện, thiết bị trong mạch, nhưng nó không hiển thị vị trí của các bộ phận đó bên trong mạch. | Sơ đồ lắp đặt có thể thể hiện vị trí của các bộ phận bên trong thiết bị điện. Mô tả chi tiết cách cài đặt thiết bị trong mạch. |
| Sơ đồ nguyên lý là cơ sở để vẽ sơ đồ lắp đặt. | Sơ đồ lắp đặt là sơ đồ triển khai từ sơ đồ nguyên lý mạch điện. |
| Một sơ đồ nguyên lý đem lại cái nhìn tổng quan về một mạch điện. | Sơ đồ lắp đặt đem lại cách nhìn chi tiết trong từng bộ phận của mạch điện. |
Cách vẽ sơ đồ mạch điện cơ bản
Để vẽ được sơ đồ mạch điện cơ bản, bạn có thể áp dụng những bước sau.
- Bước 1: Phân tích các bộ phận, linh kiện trong mạch. Đầu tiên bạn cần xác định rõ có bao nhiêu linh kiện cần có trong mạch và cách kí hiệu các linh kiện, bộ phận này.
- Bước 2: Xác định mối quan hệ về điện của các bộ phận trong mạch. Bạn cần xác định xem các bộ phận, linh kiện này được lắp đặt như thế nào, ở vị trí nào trong mạch. Lưu ý vị trí của thiết bị đóng ngắt, nguồn điện và các thiết bị khoá khác.
- Bước 3: Vẽ sơ đồ mạch. Các bạn cần lưu ý mạch nguồn thường được đặt nằm ngang, cần vẽ chính xác các ký hiệu linh kiện điện, đồng thời lưu ý công tắc điện phải vẽ ở trạng thái mở.
Đọc sơ đồ mạch điện như thế nào?
Để vẽ sơ đồ điện chính xác và nhanh chóng, bạn cần biết ký hiệu và chức năng của từng linh kiện trong mạch điện. Vì vậy, khi đọc sơ đồ mạch điện, bạn cần nắm bắt được những ý như sau:
- Nắm bắt được các mối quan hệ giữa các linh kiện trong mạch: Nắm được các thông số cơ bản của dòng điện như điện trở, điện dung và hiệu điện thế của các linh kiện trong mạch.
- Chức năng cụ thể của thiết bị: Hiểu mục đích sử dụng của từng linh kiện, đảm bảo sử dụng đúng mục đích và phù hợp với các thông số cụ thể của linh kiện, từ đó hiểu được vai trò và trách nhiệm của chúng trong mạch.
- Các thành phần được lắp đặt đúng cực: Bằng cách xác định hướng của dòng điện, hãy lắp thiết bị đúng hướng dương và âm. Các biểu tượng thiết bị được phân cực rõ ràng.
- Chức năng và nguyên lý làm việc của từng hệ thống trong mạch: Đánh giá hiệu suất hoạt động của từng hệ thống mạch trong toàn bộ sơ đồ mạch dựa trên chức năng thiết bị và sơ đồ nguyên lý làm việc mà bạn đã xác định.
Tác dụng của sơ đồ mạch điện là gì?
Sơ đồ điện đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong mọi khâu từ thiết kế, thi công, lắp đặt đến giám sát, vận hành và bảo trì hệ thống điện hay thiết bị cụ thể. Dưới đây là một số tác dụng cụ thể của sơ đồ mạch điện:
- Hỗ trợ lắp đặt mạch nhanh chóng dựa trên sơ đồ mạch đã được tính toán và vẽ sẵn, xác định vị trí thiết bị và các điểm đầu cuối.
- Đảm bảo mỹ quan mạch cụ thể, đi dây khoa học, đẹp mắt, gọn gàng.
- Giúp nhanh chóng tìm ra lỗi, hư hỏng của các thiết bị trong mạch khi có sự cố, hỗ trợ xử lý kịp thời. Đặc biệt ở những mạch chôn sẽ hạn chế được việc phải đập tường, đục phá nhiều để sửa chữa.
Bài viết đã giới thiệu những thông tin về sơ đồ mạch điện cùng cách vẽ mạch điện cơ bản. Sơ đồ mạch điện có vai trò quan trọng trong thiết kế, xây dựng và lắp đặt điện. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ có thêm những kiến thức về sơ đồ mạch điện.
